Việt Nam dự kiến sẽ bắt đầu xây dựng và mở rộng bảy dự án đường cao tốc trong năm nay, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc nâng cao năng lực giao thông dọc theo hành lang đường bộ Bắc-Nam và thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội. Đến cuối năm 2024, khoảng 2.000 km đường cao tốc dự kiến sẽ đi vào hoạt động. Tuy nhiên, nhiều tuyến đường cao tốc hiện tại vẫn gặp khó khăn do hạn chế tài chính, dẫn đến những giới hạn về khả năng làn đường và tốc độ.
Bộ Xây dựng đã báo cáo rằng một số đoạn đường hiện đang trong giai đoạn đầu tư chỉ có hai làn hoặc bốn làn hẹp. Hơn nữa, các làn khẩn cấp thường không liên tục hoặc không đủ rộng để dừng xe an toàn, buộc một số phương tiện phải đỗ trên mặt đường chính. Việc thiếu trạm dừng nghỉ và sự xuống cấp của các con đường do sử dụng lâu dài cũng làm tình hình trở nên tồi tệ hơn khi lưu lượng giao thông tăng lên.
Những thách thức này đã dẫn đến sự giảm sút khả năng giao thông và gia tăng lo ngại về an toàn, với nhiều vụ tai nạn nghiêm trọng đã xảy ra trên các tuyến đường cao tốc trên toàn quốc. Để giải quyết những thiếu sót về cơ sở hạ tầng này, Bộ đã lên kế hoạch hoàn thành 50 dự án giao thông đang thực hiện và khởi công thêm 19 dự án mới trước cuối năm nay.
Trong số những sáng kiến này, bảy dự án đường cao tốc lớn dự kiến sẽ bắt đầu xây dựng vào năm 2025. Các dự án này bao gồm mở rộng các đoạn Cao Bồ – Mai Sơn, Cam Lộ – La Sơn và La Sơn – Hòa Liên của đường cao tốc Bắc-Nam cũng như đường cao tốc Hồ Chí Minh – Trung Lương.
Dự án mở rộng đoạn đường cao tốc Bắc-Nam từ Cao Bồ đến Mai Sơn đã chính thức được khởi công vào đầu tháng này. Đoạn dài 15,2 km này sẽ được mở rộng từ bốn lên sáu làn với tốc độ thiết kế từ 100-120 km/h và kết nối các tỉnh Nam Định và Ninh Bình.
Ngoài ra, đoạn Cam Lộ – La Sơn sẽ được nâng cấp từ hai lên bốn làn trên khoảng 98,35 km với tổng vốn đầu tư là 6,5 triệu tỷ VND (khoảng 254 triệu USD). Đường cao tốc La Sơn – Hòa Liên cũng sẽ được mở rộng từ hai lên bốn làn trên chiều dài 65 km với tổng chi phí là 3,01 triệu tỷ VND (khoảng 118 triệu USD).
Kế hoạch cũng đang được triển khai để mở rộng một số phần của đường cao tốc Hồ Chí Minh – Trung Lương từ bốn lên tám làn. Tuyến đường quan trọng này kết nối TP.HCM với vùng đồng bằng sông Cửu Long và mục tiêu của việc mở rộng này là giảm ùn tắc và tai nạn giao thông.
Ngoài các dự án mở rộng này còn có nhiều tuyến đường cao tốc mới đang được xây dựng. Đường cao tốc Chợ Mới – Bắc Kạn dài 29 km với bốn làn và tốc độ thiết kế là 80 km/h sẽ cần tổng vốn đầu tư là 5,75 triệu tỷ VND (225 triệu USD). Giai đoạn một của đường cao tốc Mỹ An – Cao Lãnh sẽ dài khoảng 26,6 km với tốc độ thiết kế là 100 km/h và tổng vốn đầu tư gần đạt mức 6,2 triệu tỷ VND (242 triệu USD). Đường cao tốc Dầu Giây – Tân Phú dài khoảng 60,24 km sẽ được xây dựng theo mô hình đối tác công tư (PPP), có tổng chi phí khoảng 9 triệu tỷ VND (352 triệu USD) và thiết kế cho tốc độ tối đa là 100 km/h.
Chuyên gia giao thông Nguyễn Mạnh Thắng cho rằng việc mở rộng các tuyến đường cao tốc sẽ cải thiện đáng kể cơ sở hạ tầng và tăng cường an toàn cho người tham gia giao thông bằng cách tăng khả năng lưu thông và giảm ùn tắc.
Việc mở rộng các tuyến đường cao tốc sẽ làm tăng khả năng lưu thông giao thông và giảm thiểu xung đột giữa các phương tiện có kích thước và tốc độ khác nhau.
Hơn nữa, các biện pháp an toàn như lan can bảo vệ, làn khẩn cấp, rào chắn, gờ giảm tốc độ và hệ thống biển báo cũng như hệ thống thoát nước sẽ được triển khai để ngăn ngừa tai nạn do điều kiện bất lợi gây ra.
Các tuyến đường cao tốc cũng sẽ được trang bị Hệ thống Giao thông Thông minh (ITS) để giám sát và cung cấp cảnh báo giao thông cho người lái xe. Ngoài ra còn có kế hoạch xây dựng thêm nhiều trạm dừng nghỉ và trạm dịch vụ để tạo điều kiện thuận lợi cho việc di chuyển của người lái xe.
Kinh tế gia Hoàng Thị Thị Thu Phương nhấn mạnh rằng việc nâng cấp cơ sở hạ tầng giao thông có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển kinh tế xã hội. Việc mở rộng và xây dựng các tuyến đường cao tốc mới sẽ rút ngắn thời gian di chuyển giữa các khu vực khác nhau giúp doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận thị trường mới hơn.
Tóm lại việc mở rộng và xây dựng mới các tuyến đường cao tốc không chỉ giải quyết những thiếu sót hiện tại về cơ sở hạ tầng mà còn nâng cao an toàn giao thông thông qua thiết kế tốt hơn cùng với hệ thống quản lý giao thông hiệu quả hơn theo công nghệ giám sát hiện đại. Những dự án này sẽ thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội bằng cách cải thiện hiệu suất vận chuyển và kết nối khu vực.
